Tổng kết, sơ kết công tác tưới, tiêu

           Hệ thống công trình thuỷ lợi do Công ty TNHH MTV ĐTPT thuỷ lợi Sông Đáy quản lý, khai thác phục vụ tưới, tiêu nước cho sản xuất nông nghiệp và dân sinh kinh tế của 6 quận, huyện: Đan Phượng, Hoài Đức, Hà Đông, Thanh Oai, Chương Mỹ và Mỹ Đức thuộc Thành phố Hà Nội. Tổng diện tích lưu vực gần 70.000ha, trong đó diện tích đất nông nghiệp là 30.343 ha. Vùng hệ thống phục vụ có vị trí địa lý: Phía Bắc giáp sông Hồng, phía Nam giáp tỉnh Hà Nam, phía Đông giáp Công ty TNHH MTV ĐTPT thuỷ lợi Sông Nhuệ, phía Tây giáp tỉnh Hoà Bình.
Về hệ thống công trình phục vụ tưới hiện nay như sau:
1. Trạm bơm phục vụ tưới:  Tổng số có 113 TB bơm phục vụ tưới với 339 máy bơm các loại, tổng lưu lượng 439.460 m³/h, tổng công suất động cơ 13.405 kw, trong đó:
+ 96 TB cố định với tổng số 284 máy bơm các loại, tổng lưu lượng 384.460m³/h, tổng công suất động cơ 11.590 kw.
+ 17 TB dã chiến với tổng số 55 máy bơm các loại, tổng lưu lượng 55.000m³/h, tổng công suất động cơ 1.815 kw.
2. Kênh tưới, tiêu: Tổng số có 540 tuyến với tổng chiều dài: 917,87km;
3. Cống: Tổng số có 5.683 cống.
4. Hồ chứa: Có 4 hồ chứa nước: Miễu, Văn Sơn, Đồng Sương (huyện Chương Mỹ), Quan Sơn (huyện Mỹ Đức), tổng dung tích 32 triệu m³
          Nhiều năm gần đây, tình hình hạn hán vụ Đông Xuân trên địa bàn Công ty TNHH Một thành viên ĐTPT thuỷ lợi Sông Đáy quản lý liên tiếp xảy ra, diễn biến ngày càng phức tạp. Để phục vụ tốt sản xuất nông nghiệp vụ Xuân 2015, Công ty đã tích cực chuẩn bị và thực hiện các phương án, giải pháp phòng chống hạn, hạn chế đến mức thấp nhất những thiệt hại do thiên tai gây ra.
I. ĐÁNH GIÁ KHÁI QUÁT CÔNG TÁC CHỐNG HẠN VỤ XUÂN 2014:
1. Đặc điểm tình hình:
Vụ Xuân 2014 tổng diện tích đất canh tác trên toàn hệ thống Công ty ĐTPT thuỷ lợi Sông Đáy phục vụ là 29.891 ha (Kể cả Nuôi trồng thủy sản và Cây ăn quả, hoa, cây dược liệu … cả năm), riêng lúa: 24.279 ha.
Công tác phục vụ sản xuất vụ Xuân 2014 đã diễn ra trong điều kiện thời tiết khô hanh kéo dài. Những tháng cuối năm 2013 thời tiết có mưa đáng kể, thuận lợi cho công tác tưới vụ Đông 2013. Sang tháng 1 và tháng 2 năm 2014 hầu như không có mưa, thời tiết khô hanh kéo dài gây khó khăn cho công tác tưới ải vụ Xuân 2014. Từ cuối tháng 3 thời tiết đã có mưa, lượng mưa đáng kể và phân bố tương đối đều, thuận lợi cho công tác tưới dưỡng vụ Xuân 2014. Tổng lượng mưa bình quân vụ Xuân năm 2014 là 331 mm bằng 120% so với vụ Xuân 2013 (Lượng mưa trung bình các tháng vụ Xuân 2014 toàn Công ty: Tháng 1: 0,0mm; Tháng 2: 2,8mm; Tháng 3: 47,1mm; Tháng 4: 192,1mm; Tháng 5: 89,0mm). Về nguồn nước, bước vào thời kỳ tưới ải, mực nước các hồ chứa như: Đồng Sương, Miễu (huyện Chương Mỹ); Quan Sơn (huyện Mỹ Đức) đều đạt xấp xỉ thiết kế, nhưng khi bắt đầu tưới dưỡng mực nước xuống thấp. Mực nước trên các sông Nhuệ, sông Đáy, sông Bùi, sông Tích thấp không đảm bảo yêu cầu. Đối với sông Hồng, thời kỳ tưới ải mực nước thấp nhưng được bổ sung 3 đợt xả nước các hồ thuỷ điện với tổng số 17 ngày   [Đợt 1: Từ ngày 14/01 ¸ 18/01 (05 ngày); Đợt 2: Từ ngày 26/01 ¸ 30/01 (05 ngày); Đợt 3: Từ ngày 08/02 ¸ 14/02 (07 ngày) ] nên việc cấp nước tưới ải vụ Xuân 2014 có thuận lợi hơn. Từ cuối tháng 3, do có mưa đang kể trên diện rộng nên mực nước các hồ chứa và các triền sông tăng lên đáng kể thuận lợi cho công tác tưới dưỡng vụ Xuân 2014.
2. Tiến độ, kế hoạch cấp nước tưới:
- Cấp nước làm đất gieo mạ:    Từ ngày 01/01/2014 đến 20/01/2014;
          - Cấp nước đổ ải:                     Từ ngày 10/12/2013 đến 20/02/2014;
          - Cấy:                                                Từ ngày 05/02/2014 đến 28/02/2014;
          - Kết thúc tưới vụ Xuân:                   Ngày 03/5/2014;
3. Kết quả thực hiện và những tồn tại, hạn chế:
3.1 Kết quả thực hiện:
          - Trạm bơm dã chiến Bá Giang được lắp đặt đưa vào vận hành từ năm 2010;  tiếp tục phát huy hiệu quả trong việc bơm nước đổ ải, tưới dưỡng cho vụ Đông Xuân 2013-2014 cho trên 5.697 ha diện tích đất canh tác thuộc địa bàn các huyện Đan Phượng và Hoài Đức; ngoài ra còn tiếp nước hỗ trợ vùng ven Đáy cho trên 3.500 ha đất canh tác của quận Hà Đông, phía Bắc huyện Thanh Oai và huyện Chương Mỹ;
          - Trạm bơm tưới Cao Xuân Dương tiếp tục phát huy hiệu quả trong việc bơm nước đổ ải, tưới dưỡng cho 1.531 ha diện tích đất canh tác của huyện Thanh Oai, ngoài ra còn cấp nước hỗ trợ cho khoảng trên 2.000 ha thuộc vùng ven sông Nhuệ, vùng trung tâm, vùng phía Bắc của huyện Thanh Oai, bằng cách lắp đặt các trạm bơm cấp 2 (TBDC N9, Ước Lễ, Quế Sơn . . .). Trạm bơm tưới Cao Bộ đã hoàn thành đưa vào vận hành từ đầu năm 2011, chủ động bơm nước tưới cho 1.014 ha đất canh tác của các xã phía Bắc huyện Thanh Oai. Trạm bơm Nhân Hiền đã hoàn thành đưa vào vận hành từ đầu năm 2011 chủ động bơm nước tưới cho 782 ha đất canh tác của các xã phía Đông Nam huyện Thanh Oai.
          - Thực hiện sớm việc tu sửa các công trình chống hạn, lắp đặt các trạm bơm dã chiến, nạo vét các cửa cống lấy nước, bể hút các trạm bơm, kênh cấp 1 và 2; tổ chức bơm nước sớm (từ 10/12/2013) để trữ vào các kênh tiêu, ao, đầm, ruộng trũng . . .
          - Tăng cường công tác chỉ đạo, kiểm tra kịp thời giải quyết các phát sinh trong quá trình thực hiện: Đề xuất với UBND T.P Hà Nội cho lắp đặt bổ sung cho Trạm bơm DC Bá Giang 05 tổ máy loại 980 m3/h, nâng tổng số lên 30 tổ máy bơm loại 980 m3/h để nâng cao năng lực phục vụ chống hạn; đắp đập Đại Từ trên Sông Đáy để nâng cao mực nước bể hút đảm bảo cho TB Chi Lăng 1 vận hành; lắp đặt thêm 01 tổ máy 540 m3/h TBDC N9 để tăng cường hỗ trợ cho TB tưới Cao Bộ; tập trung tiếp nước vào Sông Đáy trong dịp Tết Nguyên đán Giáp Ngọ để giải quyết tình trạng thiếu nước đổ ải cho 950 ha lúa (Hà Đông: 160 ha, Thanh Oai: 430 ha, Chương Mỹ: 360 ha).
          - Phối hợp, đôn đốc các HTXNN nạo vét thông thoáng các tuyến kênh nội đồng, củng cố bờ vùng, bờ thửa.
3.2 Những tồn tại, hạn chế:
          - Một số địa phương chưa quan tâm sâu sát công tác chống hạn, xem nhẹ việc  quản lý nước trên kênh, việc củng cố bờ vùng bờ thửa để giữ nước mặt ruộng nên thất thoát nước tưới xuống kênh tiêu gây lãng phí.
          - Một số địa phương vẫn còn tập quán cấy muộn chưa được khắc phục, mặc dù đã có chỉ đạo của UBND các quận, huyện và ý kiến đề nghị của Công ty như các xã: Tân Hội, Tân Lập (huyện Đan Phượng); Kim Chung, Di Trạch (huyện Hoài Đức). Một số khu vực còn lấy nước vào ruộng nhưng không làm đất nên phải lấy nước nhiều lần mới cày cấy được, gây lãng phí và ảnh hưởng đến tiến độ của toàn hệ thống. Mặt khác, trong điều kiện nguồn nước khó khăn, ngoài thời thời gian xả nước của các hồ thuỷ điện thì việc cấp nước tưới càng khó khăn hơn;
            - Việc gieo mạ phân tán của rất nhiều đơn vị dùng nước đã gây lãng phí về nước tưới.
          - Công tác chỉ đạo, điều hành ở một số nơi còn chưa quyết liệt, chưa có những biện pháp có hiệu quả để đẩy nhanh tiến độ đưa nước, gieo cấy  . . .
- Công tác dồn điền đổi thửa của một số huyện như Mỹ Đức, Thanh Oai và Chương Mỹ làm thay đổi một số tuyến kênh nội đồng do địa phương quản lý, trong đó có vị trí bất cập chưa điều chỉnh làm giảm hiệu quả tưới, tiêu phục vụ sản xuất.
II. CÔNG TÁC PHÒNG, CHỐNG HẠN VỤ  XUÂN  2015:
1. Công tác kiểm tra công trình sau mùa mưa lũ năm 2014 và công tác phòng, chống hạn vụ Đông Xuân 2014-2015:
          - Ngay từ đầu tháng 9/2014, Công ty đã triển khai công tác kiểm tra công trình sau mùa mưa lũ năm 2014, qua đó đánh giá được hiện trạng các công trình thuỷ lợi, trên cơ sở đó chỉ đạo công tác duy tu, bảo dưỡng, thực hiện kế hoạch tu sửa các công trình cần thiết đưa vào phục vụ công tác phòng chống hạn vụ Đông Xuân 2014-2015.
          - Công ty đã tổ chức xây dựng phương án phòng, chống hạn vụ Đông Xuân 2014-2015 từ các Xí nghiệp ĐTPT thủy lợi trực thuộc đến toàn Công ty và đã trình Sở NN&PTNT Hà Nội phê duyệt;
          - Công ty đã thành lập Ban chỉ đạo chống hạn vụ Đông Xuân 2014-2015, có bảng phân công nhiệm vụ cụ thể, rõ ràng.
 
2. Tình hình tu sửa các công trình phục vụ chống hạn vụ Xuân 2015:
          - UBND Thành phố Hà Nội cùng các Sở, Ngành đã quan tâm đầu tư kinh phí để tu sửa, cải tạo, nâng cấp các công trình thuỷ lợi bị hư hỏng xuống cấp phục vụ chống hạn, úng năm 2015 bằng các nguồn vốn. Tính đến nay khối lượng tu sửa công trình do Công ty được giao quản lý đạt giá trị  31,6/32,4 tỷ đồng. Cụ thể như sau:
          + 09/09 công trình được đầu tư bằng nguồn vốn khấu hao TSCĐ năm 2014 với kinh phí là 10,6/10,9 tỷ đồng (Khối lượng chủ yếu: Đất đào đắp: 11.342m3; Gạch xây: 717m3; Bê tông các loại: 696m3; Thép các loại: 14.496 kg; tổ bơm đồng bộ loại HL 980-9: 05 tổ)
          + 108/108 công trình được đầu tư bằng nguồn vốn tu sửa thường xuyên và sửa chữa lớn TSCĐ năm 2014 với kinh phí là 21,0/21,5 tỷ đồng (Khối lượng chủ yếu: Đất đào đắp: 31.261m3; Gạch xây: 519m3; Bê tông các loại: 906m3; Thép các loại: 68.777 kg; ống bơm: 253 ống; vòng bi: 267 cái; cáp điện: 993m; trục bơm: 30 chiếc).
          + Đã triển khai lắp đặt 12 trạm bơm dã chiến với 48 tổ máy bơm loại 1.000m³/h.
3. Kế hoạch gieo cấy vụ Xuân 2015:
          Vụ Xuân năm 2015: Diện tích gieo cấy 30.343 ha (trong đó lúa: 24.483 ha)
Tính riêng diện tích tưới lúa là: 21.815 ha (Chưa kể diện tích chuyên tiêu lúa), được phân chia theo các Xí nghiệp ĐTPT thủy lợi như sau:
- Vùng tưới Đan Hoài: Diện tích lúa 3.669 ha, nguồn nước lấy từ sông Hồng.
- Vùng tưới La Khê: Diện tích lúa 7.264 ha, nguồn nước lấy từ sông Nhuệ, sông Đáy.
- Vùng tưới Chương Mỹ: Diện tích lúa 5.810 ha, nguồn nước lấy từ sông Đáy, sông Tích, sông Bùi và các hồ chứa nước.
- Vùng tưới Mỹ Đức: Diện tích cấy lúa 5.072 ha, nguồn nước lấy từ sông Đáy, sông Mỹ Hà và các hồ chứa nước.
3.1 Về thời vụ gieo cấy vụ Xuân 2015:
- Năm nay Lập Xuân vào ngày 04/02/2015 (tức là ngày 16/12/2014 Âm lịch).
- Diện tích cấy trước Tết Nguyên Đán Ất Mùi (Mùng 1 Tết vào ngày 19/02/2015 dương lịch) phấn đấu toàn Công ty là 14.873 ha, đạt 68%. Trong đó: Đan Phượng: 633 ha, đạt 40%; Hoài Đức: 820 ha, đạt 40%; Hà Đông: 278 ha, đạt 40%; Thanh Oai: 4.308 ha, đạt 65%; Chương Mỹ: 3.762 ha, đạt 65%; Mỹ Đức: 5.072 ha, đạt 100%.
- Đối với trà lúa Xuân chính vụ (Từ ngày 08/02 đến 28/02) cơ bản cấy xong trong tháng 02/2015; đối với một số xã như: Tân Hội, Tân Lập (huyện Đan Phượng); Kim Chung, Di Trạch (huyện Hoài Đức) kết thúc cấy muộn hơn (khoảng 10/3/2015).
3.2 Về thời gian đổ ải:
          Căn cứ vào lịch gieo cấy vụ Xuân năm 2015, thời gian cấp nước đổ ải đại trà từ ngày 05/01/2015 đến ngày 15/02/2015. Đối với các khu vực cấy sớm thời gian đổ ải vào khoảng tháng 12/2014.
 
3.3 Về lượng nước cần đổ ải theo các tuyến sông:
          Nguồn nước đổ ải vụ Xuân 2015 trên địa bàn Công ty phục vụ không phụ thuộc hoàn toàn vào mực nước trên Sông Hồng, cụ thể:
          - Sông Hồng:
+ TBDC Bá Giang (30x1.000³/h), cao trình mực nước min bể hút +0,5m cấp nước trực tiếp cho gần 6.000ha và tiếp nước vào Sông Đáy để bơm tạo nguồn cho 4.500ha, tổng lượng nước cần bơm khoảng 31,5 triệu m³; lượng điện tiêu thụ khoảng 693.000 Kw.h.
+ Trạm bơm Đan Hoài: Trạm bơm cũ đã phá dỡ, hiện đang xây dựng trạm bơm mới (5x8.000³/h) (dự kiến cuối năm 2015 hoàn thành).
          - Sông Nhuệ: 11 trạm bơm với 37 máy bơm các loại cấp nước cho khoảng 4.400ha, tổng lượng nước cần bơm khoảng 13,2 triệu m³; lượng điện tiêu thụ khoảng 678.000 Kw.h.
          - Sông Đáy: 16 trạm bơm với 70 máy bơm các loại cấp nước cho khoảng 8.800ha, tổng lượng nước cần bơm khoảng 26,4 triệu m³; lượng điện tiêu thụ khoảng 1.355.000 Kw.h.
- Sông Tích và Sông Bùi: 11 trạm bơm với 28 máy bơm các loại cấp nước cho khoảng 2.000ha, tổng lượng nước cần bơm khoảng 6,0 triệu m³; lượng điện tiêu thụ khoảng 308.000 Kw.h.
Tổng lượng nước cần đổ ải toàn Công ty khoảng 73,5 triệu m³ và tổng lượng điện tiêu thụ khoảng 3.700.000 Kw.h.
4. Diện tích có thể xảy ra hạn hán trong vụ Xuân 2015:
          Căn cứ vào dự báo về nguồn nước và mực nước các sông, hồ trong khu vực, dự kiến vụ Xuân 2015 trên toàn hệ thống có 1.913 ha lúa có khả năng bị thiếu nước (chiếm 8,8%), gồm các quận, huyện sau đây:
- Huyện Đan Phượng: 472 ha/1.528 ha (chiếm 31%), lấy nước sông Hồng (chủ yếu ở các vùng cao cục bộ và xa Kênh chính Đan Hoài);
          - Huyện Hoài Đức:         458 ha/2.051 ha (chiếm 22%), lấy nước sông Hồng (chủ yếu ở các vùng cao cục bộ và xa Kênh chính Đan Hoài);
- Quận Bắc Từ Liêm: 12 ha/55 ha (chiếm 22%), lấy nước sông Hồng (chủ yếu ở các vùng cao cục bộ và xa Kênh chính Đan Hoài);
          - Huyện Mỹ Đức: 971 ha /5.072 ha (chiếm 19%), lấy nước hồ Quan Sơn (chủ yếu các xã: Phù Lưu Tế, Hồng Sơn, Hợp Tiến, Hợp Thanh, An Tiến, Tuy Lai và Xuy Xá).
III. CÔNG TÁC LẤY NƯỚC ĐỔ ẢI VỤ XUÂN 2015:
Có báo cáo tình hình phục vụ tưới vụ Xuân 2015 kèm theo
IV. ĐỀ XUẤT, KIẾN NGHỊ:
1. Đối với Thành phố Hà Nội:
          - Đề nghị Chính phủ, các Bộ, Ngành sớm có kế hoạch điều tiết các hồ thuỷ điện phù hợp với thời gian đổ ải và đầu thời kỳ tưới dưỡng;
          - Đề nghị UBND Thành phố quan tâm xem xét đầu tư kinh phí để tu sửa, cải tạo, nâng cấp các công trình thuỷ lợi bị hư hỏng xuống cấp phục vụ chống hạn vụ Xuân 2015, trong đó quan tâm đầu tư kinh phí nạo vét lòng sông Đáy, sông Tích và mở cống Cầm Đình, Hiệp Thuận vào các đợt xả nước hồ thủy điện.
- Chỉ đạo Ngành điện có kế hoạch cấp điện ổn định cho việc đổ ải, tưới dưỡng lúa Xuân 2015.
          - Đề nghị UBND Thành phố cho cải tạo, nâng cấp các trạm bơm tưới đã được xây dựng quá lâu, đến nay đã bị xuống cấp nghiêm trọng; đồng thời quan tâm đầu tư kiên cố hoá các tuyến kênh tưới cấp 1, 2.
2. Đối với các quận, huyện, xã trên địa bàn:
          - Đề nghị các quận, huyện phối hợp chặt chẽ với Công ty trong việc thống nhất lịch gieo cấy, bơm nước phục vụ đổ ải, tưới dưỡng lúa Xuân năm 2015 (kể cả trữ nước vào trong đồng); chỉ đạo sát sao việc gieo mạ tập trung để tránh lãng phí nước, đặc biệt các địa phương ở vùng hồ chứa nước như huyện Chương Mỹ và Mỹ Đức; chỉ đạo việc chuyển đổi cây trồng hợp lý đối với những diện tích khó khăn về nước tưới;
- Đề nghị huyện Đan Phượng, Hoài Đức chỉ đạo các xã trên địa bàn có kế hoạch sản xuất sớm hơn để tránh phải dẫn nước vào ruộng nhiều lần, gây lãng phí nước;
          - Đề nghị UBND các huyện, xã xử lý kiên quyết các đối tượng vi phạm công trình thuỷ lợi (CCTL); mặt khác tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục để nhân dân tự giác bảo vệ CCTL, không đổ rác thải xuống các tuyến kênh mương;
          - Đề nghị UBND huyện, xã chỉ đạo các hợp tác xã nông nghiệp sớm làm chiến dịch thuỷ lợi nội đồng, tu sửa máy móc, thiết bị đối với các công trình do địa phương quản lý; chủ động huy động máy bơm dầu hỗ trợ trong trường hợp hạn hán khốc liệt xảy ra;
          Trên đây là Báo cáo tóm tắt công tác phòng, chống hạn và phục vụ tưới vụ Xuân 2015 trên địa bàn của Công ty TNHH Một thành viên Đầu tư phát triển thuỷ lợi Sông Đáy, kính đề nghị UBND Thành phố cùng các Sở, Ngành liên quan quan tâm, tạo điều kiện giúp đỡ để Công ty phấn đấu hoàn thành nhiệm vụ được giao.
          Trân trọng cám ơn !