Góc bạn đọc

Lịch sử Ngành Thủy lợi Việt Nam (Sách sắp phát hành)

  














Lịch sử xây dựng và phát triển thủy lợi Việt Nam gắn liền với lịch sử dựng nước và phát triển đi lên của dân tộc. Hàng nghìn năm trước đây, bằng những hình thức: đào kênh tiêu thoát nước, đắp bờ giữ nước, làm phai đập, guồng, cọn, cống để lấy nước, đắp đê phòng lụt… Tổ tiên ta đã đẩy lùi sình lầy ngập lụt, úng, hạn, mở ra những vùng đất canh tác màu mỡ từ miền núi, trung du đến các vùng châu thổ rộng lớn của các dòng sông để trồng trọt, chăn nuôi, phát triển kinh tế - xã hội, tạo ra nền văn minh lúa nước sớm ở Đông Nam châu Á. Trải qua thời gian, với những thăng trầm của lịch sử dân tộc, các triều đại phong kiến Việt Nam vẫn không ngừng quan tâm đến công tác thủy lợi để ổn định sản xuất và nâng cao mức sống của người dân. Từ thế kỷ XI – XVI, dưới thời Lý - Trần - Lê, do chính sách khuyến nông và sự quan tâm của nhà nước phong kiến đối với công tác thủy lợi, nên công tác được đẩy mạnh thêm và đạt được những thành tựu đáng kể so với các thời kỳ trước đó. 
Đến thời Nguyễn (thế kỷ XIX), nhằm thực hiện chính sách trọng nông, các triều vua Nguyễn đã có những biện pháp tích cực thúc đẩy công cuộc thủy lợi, khai hoang ở đồng bằng Bắc Bộ, tổ chức dân chúng đắp đê ở ven các sông vào các năm 1803, 1846, 1882, 1883. Triều đình cũng đặt các chức quan Đê chính Bắc Thành, doanh điền sứ, chuyên trách công việc thủy lợi, khai hoang; quy định điều lệ về việc sử dụng đê, sông một cách chi tiết, chặt chẽ, toàn diện hơn các triều đại trước. Nhà Nguyễn chia đê, cống thành hai loại là công và tư, để thuận tiện việc xây dựng, quản lý. Những công trình quan trọng được triều đình trợ cấp tiền, gạo, công cụ, nguyên vật liệu. Đến mùa mưa, bão, lũ, triều đình thường cử quan đại thần về kiểm tra, đôn đốc việc canh phòng các đê ven sông. Đồng thời cũng cử các quan doanh điền sứ có kinh nghiệm, cần mẫn như Nguyễn Công Trứ (thời Minh Mạng), Doãn Khuê (thời Tự Đức) chăm lo các công việc thủy lợi, khai hoang ở Thái Bình, Nam Định. Với sức lao động bền bỉ của nông dân, việc khẩn hoang, làm thủy lợi ở Đồng bằng Bắc Bộ, cũng như cả nước đạt một số kết quả.

     Sau Cách mạng Tháng 8 thành công, hưởng ứng lời kêu gọi của Chủ tịch Hồ Chí Minh “Cuốc cày là vũ khí, nhà nông là chiến sỹ”, phong trào nhân dân làm thủy lợi được tổ chức mạnh mẽ nhằm khai thác và mở rộng những công trình thủy lợi lớn trong vùng giải phóng. Ngoài ra, phong trào làm thủy lợi nhỏ được phát động khắp nơi từ miền núi, trung du đến miền biển. Sau khi miền Bắc được giải phóng, bước vào thời kỳ khôi phục và phát triển kinh tế (1955-1974), thời kỳ 1976-1985, nhất là từ năm 1985 đến 1995, dưới sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước, ngành thủy lợi đã đưa sự nghiệp thủy lợi có thêm những bước phát triển mới. Có thể nói đây là thời kỳ được quan tâm đặc biệt với nguồn vốn đầu tư của Nhà nước hàng nghìn tỷ đồng mỗi năm, do vậy rất nhiều hệ thống thủy lợi đã và đang được xây dựng trên phạm vi cả nước. Từ năm 1996 đến 2000, dưới sự lãnh đạo của Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, ngành Thủy lợi tiếp tục phát triển không ngừng.

    Nhằm giới thiệu với bạn đọc lịch sử xây dựng và phát triển thủy lợi Việt Nam, Nhà xuất bản Thời Đại đã cùng với Nhóm tác giả xuất bản cuốn sách Lịch sử Thủy lợi Việt Nam. Đây là kết quả của quá trình sưu tầm, hệ thống hóa nguồn tư liệu hết sức phong phú, được biên soạn công phu, khoa học, với sự đóng góp tâm huyết của các thế hệ cán bộ lãnh đạo, các cán bộ đã nhiều năm gắn bó với ngành Thủy lợi cùng các nhà khoa học. 
    Cuốn sách gồm phần mở đầu khái quát vị trí địa lý Việt Nam;a kế đến là 17 chương sách, tập trung trình bày về các giai đoạn phát triển thủy lợi Việt Nam qua các thời kỳ lịch sử cho đến năm 1995; sau cùng là phần Tổng luận nêu bật vai trò và vị trí của Thủy lợi trong lịch sử kinh tế - xã hội Việt Nam.

    Cuốn sách còn có phần Phụ lục cung cấp có hệ thống các tư liệu được Nhóm tác giả sử dụng tham khảo trong quá trình biên soạn. Hy vọng cuốn sách sẽ cung cấp thêm nguồn tư liệu quý, giúp bạn đọc hiểu sâu hơn về sự nghiệp xây dựng và phát triển thủy lợi Việt Nam, phục vụ thiết thực công tác nghiên cứu lịch sử trong lĩnh vực này.

    Xin trân trọng giới thiệu cuốn sách với bạn đọc.